Dana 24. 05. 2013. godine, u sali za edukaciju Centra za edukaciju sudija i tužilaca u Federaciji Bosne i Hercegovine (CEST-a F BiH) je, prema Programu početne obuke i stručnog usavršavanja za 2013. godinu CEST-a F BiH, organizovan seminar “Djela počinjena iz mržnje”. Seminar su zajednički organizovali CEST F BiH i OSCE-ODIHR. Seminar je bio organizovan s ciljem obučavanja sudija o specifičnostima procesuiranja krivičnih djela počinjenih iz mržnje.
Na teme “Krivična djela počinjena iz mržnje: Šta su ona i zašto je važno njihovo procesuiranje” I Međunarodni i regionalni okvir”, govorila je gospođa Joanna Perry (ODIHR), a o zakonodavnom okviru u BiH kojim se regulišu krivična djela počinjena iz mržnje i njegova primjena govorili su pravni savjetnici u Misiji OSCE-a u BiH: gospodin Saša Bojanić i gospođa Amra Hamidović. Njih dvoje su učesnicima predstavili korištenje pokazatelja predrasuda kroz primjere iz prakse, te su prezentirali izvještaj Misije OSCE-a u BiH pod nazivom “Borba protiv krivičnih djela počinjenih iz mržnje: analiza incidenata motiviranih predrasudama u BiH, sa preporukama”. Seminar su otvorili gospođa Rebecca McCallum, pravni savjetnik u Misije OSCE-a i gospodin mr. sci. iur. Davor Trlin, stručni saradnik za programsku saradnju sa međunarodnim organizacijama.
Ukupno je bilo prisutno 17 učesnika, među kojima su bili i predstavnici Misije OSCE-a u Republici Srbiji.
Da bi određeno krivično djelo bilo okvalifikovano kao krivično djelo počinjeno iz mržnje, potrebno je da se ispune dva kriterija: 1. Djelo mora biti propisano u zakonu kao krivično djelo i 2. Ono mora biti „motivisano predrasudom“, što znači da je učinilac izabrao žrtvu na osnovu karakteristike koja je zajednička za određenu grupu, kao što je rasa, religija, nacionalna pripadnost, jezik ili seksualna orijentacija.
Krivična djela počinjena iz mržnje šalju snažnu poruku netrpeljivosti prema žrtvi i grupi kojoj ona pripada, koja može izazvati osjećaj nesigurnosti i nepovjerenja unutar zajednice. Efikasno procesuiranje krivičnih djela počinjenih iz mržnje je važno, kako bi se poslala poruka da takva krivična djela neće biti tolerirana.
Krivična djela počinjena iz mržnje predstavljaju problem u svakom društvu, a posebno su veliki problem u društvima koja se oporavljaju od nasilnih sukoba. Edukacija nosilaca pravosudnih funkcija ima za cilj veću efikasnost u procesuiranju ove vrste krivičnih djela.
Ovo je već drugi seminar ove tematike u roku od godine dana, koji su isti saorganizatori realizirali. Prvi je, uz participaciju Centra za edukaciju sudija i tužilaca u Republici Srpskoj u organizaciji, organiziran 06. i 07. 09. 2012. godine, u hotelu “Sarajevo”, u Sarajevu i za ciljnu grupu je imao tužioce. Izlagači i edukatori su bili: gospodin Larry Olomofe, Savjetnik za rasizam i ksenofobiju, i koordinator za obuku (ODIHR), gospođa Carolyn Bys, službenik za krivična djela počinjena iz mržnje (ODIHR), gospodin Glyn Morgan, stručni savjetnik (ODIHR) i gospodin Saša Bojanić, stručni savjetnik (ODIHR).
Ukupno je bilo prisutan 21 tužilac, i to iz: Republičkog tužilaštva RS, Federalnog tužilaštva F BiH, Okružnog tužilaštva Banja Luka, Okružnog tužilaštva Bijeljina, Kantonalnog tužilaštva Travnik, Kantonalnog tužilaštva ZDK, Kantonalnog tužilaštva Sarajevo, Kantonalnog tužilaštva Posavskog kantona, Kantonalnog tužilaštva USK, Kantonalnog tužilaštva Tuzlanskog kantona, Kantonalnog tužilaštva HNK, Tužilaštva Brčko distrikta BiH.
Na seminaru za tužioce su obrađene teme: „Iskustva iz lokalne zajednice“, „Krivična djela počinjena iz mržnje: Šta su ona i zašto je važno njihovo procesuiranje“, „Međunarodni i regionalni okvir“, „Zakonodavni okvir u BiH kojim se regulišu krivična djela počinjena iz mržnje“, „Primjena zakona u BiH kojima se regulišu krivična djela počinjena iz mržnje“, „Prepoznavanje krivičnih djela počinjenih iz mržnje: Korištenje pokazatelja predrasuda“, „Upoznavanje sa različitostima“, „Primjeri iz prakse I: Pokazatelji predrasuda i pokretanje postupka za krivično djelo počinjeno iz mržnje: Radne grupe“, „Primjeri iz prakse I : Pokazatelji predrasuda i pokretanje postupka za krivično djelo počinjeno iz mržnje: Prezentiranje izvještaja svim učesnicima“, „Primjeri iz prakse II: Dokazi koji ukazuju na motiv kod procesuiranja krivičnih djela počinjenih iz mržnje:radne grupe“, Primjeri iz prakse II: Dokazi koji ukazuju na motiv kod procesuiranja krivičnih djela počinjenih iz mržnje: prezentovanje izvještaja svim učesnicima“.
Zaposlenici stručne službe CEST-a F BiH su nakon održanih aktivnosti izvršili uvid u evaluacijske upitnike koje su učesnici anonimno ispunili. Učesnici su smatrali da su im nakon ovog seminara jasnije činjenice ili eventualno indicije koje mogu postojati kod određenih (procesuiranih) osoba. Smatraju da će daleko više obraćati pažnju na motiv mržnje prilikom provođenja istrage. Navode da se veći broj tužitelja u svom radu nije susretao sa ovakvom vrstom krivičnih djela. Preporučili bi ovu obuku svojim kolegama i smatraju da treba da bude dio obaveznog plana i programa obaveznih obuka.
Tekst i fotografija preuzeti sa: http://www.fbih.cest.gov.ba/
